Димитрие Дурацовски
БОИТЕ НА НОСТАЛГИЈАТА
За ликовниот свет на Славко Упевче

Ние сега зборуваме за нешто кое пред нашите очи исчезнало ненадејно, за едно не толку далечно минато на кое се сеќаваме со носталгија бидејќи тоа минато е дел од нашите животи, посебно оние детските, незаборавните. На тоа незаборавно минато не враќаат овие аркадиски предели во сликите на Славко Упевче, охридскиот мајстор од онаа најблагородна сорта која минатото го сочувала со потезот на својата четкичка и со боите врз платното или хартијата. Неговиот ликовен израз е бојата. Кога слика, уметникот мисли на колоритот со кој го решава сликарскиот проблем, подсвесно зачувувајќи ја структурата на формата и нејзините тактилни и хроматски содржини. Тој не се занесува со фикс-идејата да се биде оригинален, не мисли дека тоа е она најважното. Спонтаноста на изразот во делата на Славко Упевче потекнува од неговата свест дека на своите платна и хартија го пренесува она што во мигот го гледал и го сочувал како симулакрум бидејќи во една отсечка во идниината тоа веќе исчезнало. Како да се преплетуваат сонот и јавето, реалното и измисленото, и ние во еден момент содржините во делата на уметникот ги гледаме како фикција, како некоја чудна иреалност на нечиј сон или одраз на некој друг свет. Бидејќи она што го гледаме на сликите повеќе го нема, исчезнало во реалноста, тоа е сега една некогашна зачувана стварност.
Живеејќи на бреговите на Охридското езеро, облеан со светлините на синото небо, во еден наш мал Медитеран, на Славко Упевче не му беше гајле за движењата и за менливоста на стиловите кои се одвиваа во големите метрополи. Далечни му се иновациите во сликарството и тие воопшто немаат никакво влијание врз неговото сликарство. Со таа своја незаинтересираност тој достигна потполна комуникативност на своето сликарство така што оној кој гледа негова слика совршено го разбира неговиот јазик и на тој јазик може да комуницира сам со себе и со авторот и преку делата да ја осознае биографијата на самиот автор и со суштината на пределите насликани во делата. Тоа е мигот кога уметничкото дело постанува глас упатен на некој друг. Времето насликано во делото е време на смиреност и време кога емоциите се потопени во некаква копнеж и мечтаење. Тоа на овие глетки им дава чувство на притаеност и исчекување на нешто кое го очекуваме, зад перспективата на сликата, нешто што ни изгледа некако препознатливо и блиско во сиот тој притаен немир, предизвикувајќи копнеж кон нешто што не прави смирени под тие небески светлини кои го осветлуваат синото езеро и ова поднебје на сликите на Славко Упевче го прват волшебно.
Не е овој наш уметник само неуморен хроничар на неговиот роден Охрид, се уверуваме дека не е така гледајќи ги овие неповторливи предели од спротивната страна на Охрид, од брегот каде што е распослано Радожда каде што уметникот навраќал да ги наслика убавините и необичностите на овој крај, барајќи ги низ раскошните крошни на радошките муренки свилените конци на свилените буби испреплетени меѓу гранките и лисјата, храната за нивните ларви кои ги ткаат свилените конци во крошните на муренките. Го барал Славко Упевче тој величествен златен конец кој го поврзува минатото со сегашност и преку своите слики создал една елегија на минатите времиња зачувувајќи ги во своите дела прочуените радошки муренки, тие величествени стебла кои ги даваа најблагите плодови во форма на минијатурни гроздови, бели, црвени, темно црвени и пурпурни, тие благородни дрвја кон кои се однесувавме со негрижа и неодговорно дозволивме скоро да исчезнат. Ги имаше и низ Струга, се сеќавам на тие податливи зрели плодови кои децата воодушевено ги јадеа и на нивниот сок кој го испуштаа кога ќе се гризнеа, тоа потценето овошје на нашето детство. Но најмногу ги имаше во Радожда, си мислам присетувајќи се на некогашните времиња, дека во Радожда имаше само муренки и ништо друго освен муренки.
Ја имаме таа среќа уметникот Славко Упевче со својот сензибилитет да насети дека тие благородни дрвја еден ден неповратно ќе исчезнат и да ги овековечи на своите слики. Тие величествени стари муренки од некои некогашни минати времиња, зачувани како призраци во меморијата на луѓето и во овие слики, насликани со боите на носталгијата.